12 Years a Slave

Steve McQueen‘in 2014 Ocsar ödülleri töreninde üç ödülle döndüğü filmi 12 Years a Slave (12 Yıllık Esaret). Film 9 dalda aday gösterilirken 3 dalda ödül alması da ayrı bir başarı. Tabi bu başarıya Steve McQueen’in üçüncü uzun metrajlı filminde Oscar almasını da eklemek lazım. Peki bu film üç dalda Oscar’ı hak ediyor muydu? Buna ilerleyen cümlelerimde değineceğim.

Hikaye biyografi olmakla birlikte ana karakter olan Solomon Northup‘un aynı isimli romanından uyarlanmış. Romanı okumadım bu sebepten ikisi arasında kıyaslamaya girmeyeceğim ama sanki filmde arada kopukluklar varmış gibi geldi bana. Ancak Akademi jürisi öyle düşünmemiş olacak ki filme En İyi Uyarlama Senaryo ödülünü layık gördüler. lakin ben izlediğim aday filmleri içerisinde bu senaryoyu oldukça başarısız buldum. Hikaye izlerken insanı içine bile çekmiyordu.

Zaten son dönemde Amerikan milliyetçiliğine ödül veren akademi her senenin favori konularından biri olan 12 Years a Slave’e ödül vermezse olmazdı. Daha başından beri filmin konusunu duyar durmaz ödülün ona gideceğini biliyordum yanılmadım da. Filmin En İyi Film ödülü alması da Amerika’nın şu anki neslinin “biz zencilere çok çektirdik” şeklindeki af dilenmelerinden biri değil bence. Tabi filmin yönetmeninin de Oscar almasında siyahi olmasının büyük bir payı var. Oscar alamayan ve aynı konuyu işleyen onlarca daha iyi filmde gördük.

Açıkçası ben her ne kadar yaşanmış hikayeyi iyi bulsam da (hikaye olarak bakıyorum) bunun anlatımını başarılı bulmadım. Yönetmen ajitasyon yapmaktan çekinmiş bunu sevdim ama filmde eksik olan bir şeyler vardı. Gerek oyunculuk gerekse, müzik kullanımı gerek kurgudaki ve işleyişteki sıkıntılar 134 dakika olan filmin süresini gözümde büyüttü. Filme bir türlü adapte olamadım. Buna oyunculuklarında sebep olduğunu düşünüyorum.

Filmin geneline baktığımda öyle performanslı bir oyunculuk görmedim. Filmde En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü alan Lupita Nyong’o‘yu görüyoruz ancak ben kırbaç sahnesine özel olarak bu ödülü kendisine verdiklerini düşünüyorum. Genel olarak performansı ise oldukça düşüktü. Aslında belirttiğim gibi tüm karakterlerin performansı genel olarak düşüktü.

Bir dram, bir insan ayıbı izliyorsunuz ama benim aklımda filmle ilgili açıkçası bir şey kalmadı. Bu da filmin aslında etkisiz olduğu anlamına geliyor. Yani yalan söylemiş olmayayım aklımda bir tek çocuklarından kalan annenin ağlaması ve durumu bar onun haricinde zaten sürekli görüp bildiğimiz şeyler vardı.

Bence film aldığı üç ödülü de hak etmemiş ancak Oscar formülüne uygun bir film olmuş. Bu sebepten dolayı yadırgamıyorum aldığı ödülleri. Filmin konusu ise kısaca şöyle:

Film New York Eyaletinde özgür bir siyahi olan Solomon Northup’un başından geçenleri anlatıyor. Solomon Northup hayatını keman çalarak idame ettirmektedir. Günün birinde arkadaşları yardımıyla sirk, eğlence merkezi sorumlusu olan iki adamla karşılaştır. adamlarla pazarlık yapar ve adamların keman çalma karşılığında dolgu ücret teklifini kabul eder. Karısı ve çocuklarını bırakarak bu iki adamla birlikte Washington’a gelir.

Washington’da her şey güzel gibi gözükmektedir. İki adamla bir gece oturur akşam yemeği yer. Gece alkolü fazla kaçırmış ve kendini kaybetmiştir. Ertesi sabah ise kendisini zincirlenmiş bir şekilde bir odada bulur. Bu iki adam tarafından köle tacirlerine köle olarak satılmıştır. Solomon’un bütün bilgilerine el konur ve ona yeni bir isim verilir. Solomon gerçeği söylediğinde ise şiddete maruz kalır.

Bu şekilde Solomon iki hane değiştirir. Birinde sahibi iyi olsa da adamları onla kötülük yapar. Çiftlik sahibi onu koruyamam gerekçesiyle bir başka adama satar. Ancak o adam da gaddarlığıyla ünlüdür. Bu şekilde Solomon 12 yıl boyunca hayatını köle olarak geçirir. En sonunda yerini bir marangoz yardımıyla ailesine bildirmeyi başarır ve eski yaşantısına geri döner.

Aslında filmin sonunda olan bitenleri anlatan hikaye kısmı bence filmden daha başarılı olurdu eğer beyaz perdeye uyarlanmış olsaydı. Bu yaşananları görmüştük ama Solomon’un hakkını aramak için baş vurduğu mahkemelerde aldığı cevapları izlemek daha iyi olurdu. Çünkü bu durumdan dolayı hiç yargılanan olmadı. Tabi burada da filmde yan hikayelerle köleliği eleştirse de daha çok özgür bir adamın haksızlığa uğraması gözler önüne serilmekte. kitabın yayınlanma aşamasında da belgelere dayandırılması ayrı bir konu.

Özetlemek gerekirse ben filmi çok başarılı bulmadım. Ama Oscar Ödüllerinden üç ödülle döndüğü için izlenmesi gerekli olduğunu düşünüyorum. Aslında formül belli.

Yönetmen: Steve McQueen

Senaryo: John Ridley, Solomon Northup (Roman)

Oyuncular:

Linkler:

http://www.imdb.com/title/tt2024544/

http://www.12yearsaslave.com/