İranlı yönetmen Jafar Panahi‘nin 1998 yılında, 1997 Locarno Altın Leopar, 1998 İstanbul Altın Lale, 1998 Singapur En İyi Asyalı Yönetmen ödüllerini kazandığı filmi Ayneh. 2009’da Ahmedinejad’ın cumhur başkanı ilan edilmesinin ardından çıkan olaylarda hiç bir açıklama yapılmadan yönetmen, İran İslam Cımhuriyetine karşı film yapacağı açılmaması ile tutuklanmış ve kendisine film çekme yasağı getirilmiştir. Tabi tam bir açıklama yapılmamıştır tutuklanması hakkında.
Ayneh ise, yönetmenin başarılı filmlerinden biri. Yönetmen hiç bir yorum katmadan, İran’da geçen bir günü, yaşantıyı ekrana yansıtmış. İlk planda film belgesel özelliği de gütmekte. Film içindeki film, filmin gidişatını değiştirmekte. Burada izlemeyenler için hayal kırıklığı olabilir ama kullanılan deneysel dil burada oldukça başarılı. Tahran’ın cadde ve sokaklarında İran’ın sosyo-kültürel yaşantısını halkın gündelik hayatının içinde başarı ile yansıtmış.
Küçük Mina okuldan çıkar ve annesini beklemeye başlar. Ancak aradan uzun zaman geçmesine rağmen annesi gelmez. Nina çok bilmiş tavrı ile evine gitmek için koyulur. Kendisine yardım etmek isteyenler vardır ancak, Mina evini bilmediği için kimde ona yardımcı olamaz. Mina evine ulaşmaya kararlıdır. Öğretmeninin bir tanıdığı ile otobüs durağına kadar gider ve burada bir otobüse biner.
Nereye gideceğini, nerede ineceğini bilmemektedir. otobüs beklerken annesi ile sabah bindikleri otobüsü görür, şoförü tanır ve otobüse atlar. Son durağa kadar gelirler ancak Mina son durakta geldiği yeri tanıyamaz. Çünkü farklı istikamete gitmiştir. Şoför Mina’ya yardım eder ve geri dönecek otobüse Mina’yı yerleştirir. Mina otobüse biner ve yola koyulur.
Bir süre sonra küçük kız “ben bu filmde oynamak istemiyorum” diyerek otobüsü durdurur. Bu sırada kamera kayıttan çıkar ve film setini yönetmeni, ışıkçıyı, sesçiyi görürüz. Artık film bitmiştir. Küçük kız “filmde oynamak istemediğini söyler, film kıyafetlerini çıkarır kendi kıyafetlerini giyer ve otobüsü terk ederek evinin yolunu tutar. Ancak üstündeki mikrofonu çıkarmamıştır. Mina arkasında seti bırakarak, eve gitmeye koyulur.
Yönetmen ise Mina’yı takip etmeye başlar. Kurgu gerçeğe dönüşmüştür. Mina eve gidene kadar, bütün yolculuğunda onun bakış açısı ile gizlice kameraya alır. Bu şekilde Tahran / İran sokaklarının profili çıkar karşımıza. Yorum yapılmadan, direkt bir gözle. Film öyle gerçek mi kurgu mu, içinde kayboluyorsunuz…
Yönetmen – Senarist: Jafar Panahi
Oyuncular:
| Mina Mohammad Khani | … |
Mina
|
|
| Kazem Mojdehi | |||
| Naser Omuni | |||
| M. Shirzad | |||
| T. Samadpour |
Linkler:
Siz ne düşünüyorsunuz?