Bi Köşe – Sayı 2

Ne yazmalı?

Bi Köşe’m olsun diye söyleyip duruyordum, oldu da ama bu köşelere yazı bulmak baya zor işmiş. Aslında memlekette konu mu yok? Gına gelir konulardan ama oturup bir ayara getirip yazmak, hatta bu konular içerisinden konu seçmek bir hayli zor. Her gün yazanların işi daha zor sanırım. Ya da rutine bindikten sonra problem olmuyordur. Düşünsenize sadece yazarak geçirdiğiniz bir hayat. Yani rutin olmuş. O zaman bu kadar zor olmasa gerek? Kalimero’nun dediği gibi: Ama bu haksızlık öyle değil mi?

O zaman kelimemiz Rutin olsun.

rutin
sıfat Fransızca routine
1. sıfat Sıradanlık, çeşitlilik göstermeyen, alışılagelmiş düzen içinde yapılan
2. isim Yapılması alışkanlık hâline gelmiş iş
“Herkes kendi rutinine baş eğmesini öğreniyordu.” – A. Kulin (TDK)

Konuya giriş

Günlük yaptığım işlere bakıyorum. Tam anlamıyla çizilmiş bir düz çizginin dışına çıkmayan bir süreçten ibaret. Bu rutinleri saymayacağım bile. Biraz daha yukarı çıkıp haftaya bakıyorum. Aynı çizginin içindeyim. Biraz daha yukarı çıkıp yıla baktığımdaysa yine aynı süreçler. Bazı dönemlerde kırılmalar olmuş ama onlar da kendi içlerinde rutine dönmüş.

Hayatı biraz parçalara bölersek tüm aksiyonun yaş ile değil yaptığın iş ile iniltili olduğunu görüyorum. Yani ne olursa olsun insan iş hayatına atıldığında bir rutinin parçası oluyor. Aslında yetiştirilme, eğitim süreci, bunların tamamı aslında dayatılmış bir rutinden ibaret ama bunların zirve noktası ise iş hayatına başladıktan sonra oluyor.

Yani çalışma hayatı, rutinlerin en büyüğü ve tüketimin en etkin olduğu dönemler. İnsan tüm hayatı süresince tüketmeye odaklı bir hayat sürmüş. Bunu eski çağ insanlarında da görebiliyoruz. İnsan eşittir türetim diyebiliriz aslında “Toplum hâlinde bir kültür çevresinde yaşayan, düşünme ve konuşma yeteneği olan, evreni bütün olarak kavrayabilen, bulguları sonucunda değiştirebilen ve biçimlendirebilen canlı” tanımından farklı olarak.

Tabi durum böyleyken insanın bu güzel özelliğini yine insanlar kullanmaya başlamış. Artık bunu bir ihtiyaçtan çok zorunluluk haline getirtmiş.

Tüketim nasıl bir zorunluluk?

Jean Baudrillard şöyle der: “Tüketim artık bireyin özgün bir etkinliği değildir, birey için bir zorunluluğa dönüşmüş durumdadır. Böyle bir anlayışın egemen olduğu tüketim toplumundaysa gerçek ihtiyaçlarla sahte ihtiyaçlar arasındaki ihtiyaçlar ortadan kalkmıştır.” Toplum olarakta biz bunun tam içerisindeyiz. Öyle ki bu tüketim dayatmasının varlığı yine Baudrillard’ın tabiri ile “ileti” üzerinden yapılmaktadır. Yani mesajlar, iletişim teknolojileri üzerinden yayılmaktadır. Bu iletiler hayatımıza o kadar dahil olmuştur ki, insana poh pohlanan sahte ihtiyaçlar, gerçekleri göz ardı etmeye başlamıştır. Burada John Carpenter‘ın They Live filminden alıntılama yaparsak “itaat et”, “boyun eğ”, “harca” tüm olay aslında insanın kontrol etme ekseninde ilerlemektedir.

They live
They Live: İzle, Tüket, İtaat Et, Harca, Boyun Eğ

O zaman

İnsanları ne kadar tüketime zorlarsan yönetme şansında o kadar çoktur. Geçmişin şiddetle ya da dinle yapmaya çalıştığı şey, şu anda insanların zaafı olan şeyleri daha fazla ön plana çıkararak rahatlıkla yapılmaktadır ve üstüne üslük bunlar onların kararı gibi gösterilmektedir. Bu durumda oluşabilecek bütün karşı görüş veya eylem otomatik olarak aza indirilip, tehlikesiz bir boyuta getirilmektedir. Tüketimin en büyük silahı ise reklamdır.

reklam
isim (l ince okunur) Fransızca réclame
1. isim Bir şeyi halka tanıtmak, beğendirmek ve böylelikle sürümünü sağlamak için denenen her türlü yol
“Şehirde canlı reklam dolaştırmak hiçbirimizin aklına gelmemişti.” – R. N. Güntekin
2. Bu amaç için kullanılan yazı, resim, film vb (TDK)

Reklam, insanın hayatına o kadar girmiştir ki insanın yaşam döngüsünün doğal bir sürecidir artık. Yadsımaz hatta yakınsar. Varlığını hissettirerek, insanın global / sosyal yalnızlığında onun yanında olur ve bir süre sonra yokluğu hissedilir. Gözardı edermiş gibi yapar insan ama varlığının güvencesi altındadır her zaman. Öyle ki reklamlar o kadar kişiselleştirilmiştir ki; insan zaman zaman kendine yabancılık hissetse bile reklamlara yabancılık hissetmez. Bu sebeptendir ki son on beş yılda, siyasiler de reklam olayını iyiden iyiye kullanmaya başlamış, sürekli ilan panolarında varlıklarını insana aşılamışlardır.

Sonuç

Tabela kültürünün en büyük inananları, sanattan kopmuş, okumayan, dolayısıyla da sorgulamayan bir toplumdur. Tabi bu süreçte de önde bulunan iktidarın “muş” gibileriyle aslında sanal bir istenilen kültür sanat oluşturması olağan ve yaşanılan bir süreçtir. Burada asıl sanat ve okur yazar, dünyanın gerçeklerinden kopmamış ve dünyayı bütün olarak ele alandır. Kişi ya da tekil gerçekler sanattan çok sanatımsıdır.

Aslında bize yakınmış gibi görünen tabelalar gerçeklik değil, onu örtbas etmeye yarayan araçtan başka değildir. Burada yapılması gereken biraz daha fazla sorgulayıp, görünenin gerçek yüzünün ne olduğunu anlamaya çalışmaktadır.

Yani bir gözlük takmak gerekmektedir.


Şimdi konu ne?

Bu konuya daha sonra değineceğim aslında. Böyle bir planım var. Ancak ufak bir giriş yapmam gerekirse aşağıdaki iki kelimeyi inceleyelim;

yok olmak
1. ortadan kalkmak, kaybolmak
2. varlığı sona ermek
“Sen yoktan anlamaz mısın?” (TDK)

***

ölüm
isim
1. isim Bir insan, bir hayvan veya bitkide hayatın tam ve kesin olarak sona ermesi, ahiret yolculuğu, ebedî uyku, emrihak, irtihal, memat, mevt, vefat
“Herhâlde padişah da, annesi ve hemşireleri de dostlarının vakitsiz ölümüne karşı çok müteessir olmuşlardı.” – A. H. Çelebi
2. Ölme biçimi
“Yanarak ölümü, feciydi.”
3. İdam cezası
“Ölüme mahkûm oldu.”
4. ünlem Ölmesi istenen canlı için kullanılan bir söz
“Zalimlere ölüm!”
5. Sona erme, yok olma, ortadan kalkma
“Küçük sanayinin ölümü.”

Ölmek ile yok olmak aslında aynı şeyler mi? Geçen gün aklıma gelen soru buydu. Hayır aslında ölümden korkmuyorum ama yok olmak korkusu biraz var sanki bende. Dünyadan gidip, gömüldüğünde yada yakıldığında dünyanın sürecini görememek. Gerçi dünyanın sadece küçük bir bölümüne eşlik ediyoruz ama yine de bundan sonraki süreci görmek isterdim. Belki de sürekli zarar verdiğimiz için bu kadar az var oluyoruz hayatta. Düşünsenize , göremeyeceğimiz bir çok şey olacak. Sonrası da tam bir muamma, bilinmezliğe açılan bir yol sanki, büyük bir kara delik.

Sele sepet

Samsunluyum. Sanıyorum burada yazmıştım. Biraz daha detaya girersem Bafralı oluğumu da belirtmişimdir belki. Malum Ramazan ayındayız ve Ramazanın on dördünü, on beşine bağlayan bizim oralarda Sele sepet kutlanır. Hep yazacağım diyordum ama unutmuşum. Buralarda da sürekli arkadaşlara “a bugün sele sepet” deyince yüzüme eblek eblek bakarlar. Ben de açıklama ihtiyacı duyarım. Aslında sele sepet kısıtlı kaynaklara göre Sinop’ta olan bir olaymış ve Helesa derlermiş adına. Helesa, Lazca ve yardımlaşma anlamında. Zaten bilinen efsaneye göre bu olay kışın Sinop’ta mahsur kalan denizcilerin yiyecek istemeleri ile ortaya çıkmış. Oh aklıma acayip hikayeler geldi.

Tamam buraya kadar aslında Helesa’nın nasıl ortaya çıktığını anladım ama bu şenlik nasıl oldu da Bafra’ya kadar uzandı ve sele Sepet adını aldı çok merak ediyorum. Bir de bu kutlama neden Ramazan’ın on belinde o da ayrı bir konu. Eğer yeni bilgilere ulaşırsam yazacağım.

Seçimler yaklaşıyor

Aslında burada siyaset yapmadım hiç. Siyasete dokunan hiç bir şeyde yapmadım. Aklı yerinde olan insan da bence siyaset yapmaz. Siyasiler hizmet etmek için vardır, bunu akıldan çıkarmamak lazım. Platon’un da dediği gibi;

İnsanoğlu, bilgeliği sevenler siyasi gücü ellerine alana kadar veya siyasi gücü ellerinde tutanlar bilgeliği sevene kadar problemlerin bittiğini görmeyecek.

Yani burada asıl olan bilgelik, kültür ve sanattır. Yani bunların yokluğu Atatürk’ün de dediği gibi “atar damarların kopmasına” denktir. Bu olgulara sarılmadığımız sürece, görevi hizmet etmek olan siyasetçi, hizmet ettirmekten başka bir şey yapmaz. Ve unutmayalım ki insanoğlu tamahkârdır. Görerek, okuyarak, araştırarak oylarımızı verelim. Taraftar olarak değil.


Evet sevgili Simeranya halkı. Ne yazacağım dediğim köşenin sonuna geldim. Uzar mı uzardı aslında ama sıkmamak lazım zaten takılan iki üç okuyucuyu da. Madem Sele sepet dedik, Helesa şarkısıyla bitireyim yazıyı. Birol Topaloğlu’ndan.

Bu arada eski Bi Köşe sayıları için “Bi Köşe” etiketini kullanabilirsiniz.


Yayımlandı

kategorisi

yazarı:

Yorumlar

“Bi Köşe – Sayı 2” için bir yanıt

  1. […] Dergilerin tamamı tüketmek üzerineydi. Harcayın harcayın harcayın. Bakın Bi Köşe’nin geçen haftaki sayısı geldi aklıma onu okuyun […]

Siz ne düşünüyorsunuz?