Cloud Atlas

Cümlelere bir şekilde başlamak gerekli. Öncelikle yazıda “spoiler” denilen yaratığa bol miktarda yer vereceğimi belirtmeliyim. Yazı, biraz da okuyan bünye üzerinde, olumsuz etkiler yaratabilir. Belirtmem gerek ki film aslında iyi bir film. Ben sadece eksik gördüğüm kısımları ve ufak tefek eleştirilerimi yazacağım. Bu “meyve veren ağaç taşlanır” şeklinde de düşünülebilir. Ancak takdir edersiniz ki, işin içinde Wachowski Kerdeşler ve Tom Tykwer olunca ister istemez beklentiyi yükseltiyorsunuz.

Bu film belki direkt hikaye ve senaryo bakımından Wachowski Kardeşler ve Tom Tykwer’a ait olsa ortaya daha iyi bir iş çıkabilirmiş. Ancak film David Mitchell‘in aynı isimli romanından uyarlama olunca işler biraz karışıyor. Film romanı okuma isteği uyandırıyor içinizde öyle bir şeylerin eksik olduğunu hissediyorsunuz. Bunun için kitabı okumaya ihtiyacınız yok. Ben de yorumlarımı kitabı okumadığımı göze alarak yaptığımı belirtmek isterim.

Filmde altı tane hikaye var ve bu hikayeler ayrı zaman dilimlerinde ve birbirleri ile bağlantılı hareket ediyor. Bu kısımı zaten filmin tanıtımını okuduğunuzda öğreniyorsunuz. Bu dakikadan sonra anlatım dilinin nasıl olacağı konusunda beklentidesiniz. Biliyorsunuz ki Wachowski Kardeşler filmin aksiyon kısmını, Tom Tykwer ise filmin dram kısmını kurtaracak. Hepsi bir arada ortaya iyi bir şey çıkartacak.

Bu konuda film altı hikaye arasında gezmesine rağmen biz izleyici olarak bu ani geçişlerin farkına varmıyoruz. Bunlar aralarında uçurum olan zaman farklılıkları olmasına rağmen, geçişler o kadar yumuşak ki ne hikaye ne atmosfer bizi rahatsız etmiyor. Ancak ilk bölümde hikaye altyapısı oluştururken bu altı hikaye o kadar yavaş ilerliyor ki izleyeni sıkmadan edemiyor. Tabi filmin uzun süresi de buna etken. Sürekli bir şey olacakmış ta olamamış, ha oldu ha olacak diye tetikte filmi izliyorsunuz.

Tabi altı hikaye olunca, bu hikayeler arasındaki bağlantıyı kırmaya odaklanıyorsunuz ister istemez. Ortak nokta ise karakterlerin vücutlarında bulunan yıldız şeklindeki bir leke. Tabi benim gibi kitabı okumamışsanız. Tüm bağlantıların bu işaret üzerinden olacağı, belki karakterlerin zamanda sıçrayacaklarını düşünüyorsunuz ama bunların hiç biri olmuyor. Yani beklenen aksiyon bir türlü gelmiyor. Buna rağmen filmi bu altı konuyu birleştirme bakımından merakla izliyorsunuz.

Hikaye farklı zaman dilimlerinde geçmesine rağmen ve filmde bir çok karakter olmasına rağmen canlandıran kişilerin aynı olması biraz can sıkıntısı verdi. Makyajlar kimi zaman çok iyi olmasına rağmen kimi zaman oldukça sırıtıyordu. Belki hikayeler arasında ana karakterler aynı karakterler olabilirdi ama yan karakterlerin de bu kişiler olması iyice kafa karıştırıyordu. Mesela Tom Hanks‘ın her hikayede olmasına gerek yoktu. Bu diğer karakterler için de geçerli elbet.

Görsel olarak tatmin ediyor film. Efektlerde öyle. Ama dediğim gibi bazı yerlerde makyajlar sanki amatörce olmuştu. Belki de aynı film içerisinde saniyeler içerisinde aynı karakterleri faklı şekillerde görmek bizim bu şekilde algılamamıza sebep oluyor. Filmin müzikleri oldukça güzel ve tüm hikayelerle başarılı bir şekilde paralel olarak ilerliyor. Zaten soundtrackı edinilebilir bir film Cloud Atlas.

Tabi film görsellik ve oyunculuk olarak tatmin ediyor ama tabii ki daha derin manalar da içeriyor. Bu manalarda tam olarak anlatılmış değil. Altı hikayeyi çözmeye, birleştirmeye çalışırken bir de be anlatmak istediğini çözmeye çalışıyorsunuz. Bu durumda karakterler bazen anlatılmak isteneni haykırırken bir bazen ise çok üstü kapalı şekilde geçilmiş. Tabi bu da biraz filmin herkese hitap etmesini amaç güderek yapılmış.

Filmin elbet bir felsefesi var. Ancak yukarıdaki cümlelerde de değindiğim gibi bunu izleyiciye aktarırken biraz sıkıntı yaşanmış. Alternatif evrenler, alternatif zaman dilimleri, kuantum, özgürlük, ayrımcılık, faşizm, kominizim vb. gibi bir çok görüşe felsefeye değinmiş. Ama bunların bir kısmı da açıkta kalmış. Yada kısa süreye sıkıştırılan zamanda her biri erimiş.

Hikayeyi tarihsel olarak şu şekilde sıralayabiliriz. İlk hikayede hasta olan Adam Ewing, şifa niyetine konusunda uzman olan bir doktordan yardım alamaya gider. Doktor tedaviyi üslenir ancak Adam Ewing iyileşeceğine daha çok hasta olur. Bu sırada Adam’ın odasına zenci bir köle saklanır. Onun sayesinde bu zencinin hayatı bağışlanır. Adam’ı tedavi eden doktorun amacı ise onu öldürüp parasını almaktır. Bu sırada pasifik okyanusundan evlerine doğru gemi ile seyahat etmektedirler. Doktor, Adam’ı tam öldürecekken, zenci ona yardım eder ve adamın hayatını kurtarır.

İkinci hikayede ise genç meteliksiz bir besteci olan Robert Frobisher anlatılmakta. Robert o dönem yaşayan ve yaşlanmış olan büyük bir kompozitörün yanında iş bulmuş ve burada çalışmaktadır. Robert eş cinseldir ve bazı olaylar yüzünden sevgilisinden ayrılmak zorunda kalmıştır. Bu sırada, film boyunca sevgilisine yazdığı mektuplara da şahit oluruz. Son olarak büyük güzel bir beste yapar, ancak usta kompozitör onun bestesinin üzerine konmak ister ve onu ifşa edeceğini söyler. Genç müzisyen onu yaralar ve daha sonra intihar eder. Bu arada genç bestekar, ilk hikayedeki adamın yazmış olduğu kitabı okumaktadır.

Üçüncü hikaye ise Reagan döneminde geçmekte. Bir dergide çalışan Luisa Rey röportaj için gittiği bir evden çıktığında asansörde yaşlı bir adamla kalır. Adamla sohbet ederler ve Luisa adama kartını verir. Gecenin bir yarısı Luisa bu adam tarafından aranır ve çok önemli bir bilgi için evine çağrılır. Ancak adamın adresine gittiğinde adamı ölü olarak bulur. Onun bazı dosyalarını alır. Bunlar adama sevgilisi tarafından yazılan mektuplardır. Luisa bu mektupları alır ve okumaya başlar. Mektuplar intihar eden genç müzisyen Adam’dandır. Bu yaşlı adam ise profesör Rufus Sixsmith’tir. Luisa, Rufus’un ölümünü araştırmaya başlar, bu olayda derine indikçe nükleer enerji ile ilgili ve hükumetle ilgili bir şeyler olduğunu görür ama kendi hayatı da tehlikeye girer.

Dördüncü hikaye ise, günümüz İngilteresin de geçmekte. Yayın evi sahibi Timothy Cavendish Meksikalı bir adamın kitabını basar. Ancak kitap eleştirmenler tarafından beğenilmez. Kitabın tanıtım gecesinde kitabın yazarı eleştirmeni öldürünce, birden satışlar patlar. Timothy Cavendish’in eli de para görür. Tabi bolca harcar. Günün birinde, Meksikalı yazarın mafya akrabaları gelir ve Timothy Cavendish’den para ister. Timothy para bulmak için kardeşine gider. Kardeşi ise ona para verir ve saklanması için bir yer ayarlar. Timothy kardeşinin ayarladığı yere gider. Ancak sabah kalktığında buranın bir huzur evi olduğunu görür. Buradan kaçmaya çalışır başarılı olamaz ve görür ki buradan kaçmaya çalışan başkaları da vardır. Birlikte bir plan kurarlar ve kaçarlar. Timothy burada yaşadıklarını bir kitap yapar ve kitap çok satılır hatta filmi bile yapılır.

Beşinci hikaye ise gelecekte Kore’de geçmektedir. Burada çalışmakla zorunlu olan insanlar bulunmaktadır ve bu insanların doğumu rahimlerde değil, kazanlarda olmaktadır. Sonmi-451’de kazanlarda doğmuş ve bir kafe de çalışmaktadır. Ancak diğerlerinden daha zeki ve farklıdır. Geceleri uyanır ve unutulan eşya bölmesinde bulunan video oynatıcısından bir filmin, bir bölümünü izler ve bunun hakkında kafa yorar. Bir gün onu birisi bulunduğu yerden kaçırır. Bu kişi mevcut düzene karşı çıkan bir gruptandır. Sonmi onların içinde özgürlüklerine ulaştıklarını düşündüğü kişileri de görü. Her biri öldürülmektedir. Sonmi bu özgürlük savaşında önde giden kişilerden olur. Bu arada Sonmi’nin sürekli izlediği filmin bölümü de Timothy’nin yazdığı kitabın uyarlamasıdır.

Altıncı ve son hikaye ise Büyük bir savaş olmuş ve dünya yıkım yaşamıştır. Dağlarda yaşayan bir kabile ile, teknoloji içerisindeki bir kabile vardır. Teknoloji içinde olan kabile de yok olmaktadır ve varlıklarının devamı için eski dünyadan bir şeyler aramaktadırlar. Zachry kendi çapında yaşayan bir çobandır. En yakın arkadaşı vahşiler tarafından öldürülür ancak korkudan çıkıp ona yarım etmez. teknolojik dünyadan Meronym ise araştırma yapmak için onların kabilesine gelir. Zachry’den kendisini dağlara tanrıların yanına götürmesini ister. Zachry başta bunu reddeder ama Meronym yeğenini ölümden kurtarınca buna razı olur. Zachry ve kabilesi ise Sonmi adında bir tanrıya inanmaktadırlar. Zachry ve Meronym dağa giderler ve burada büyük bir gemi bulurlar. Gemide Sonmi’nin heykelini de görürler. Bu sırada Meronym, Sonmi’nin aslında bir tanrı olmadığını söyler Zachry’e.

Karakterlerin başlarının belaya girmesi, kurtulmaları vs. yaşanan tüm olaylar ince geçişlerle hikaye bu şekilde paralel olarak ilerlemekte. Olaylar birbirleri ile bir şekilde ilişkilendirilirken kelebek etkisine de değinilmiş. Aslında tüm hikayeler gelecekte gelecekte geçen son iki hikayenin alt yapısını oluşturmakta ve filmin felsefi altyapısı da bu gelecekte geçen hikayede yer almakta. Geleceğin ilk hikayesinde özgürlük, eşitlikten bahsedilirken aynı zamanda yönetimin tutumu da yer almakta. Burada köle olarak çalıştırılan ırkın tekrar kendi ölüleri ile beslenmesi, aslında teknoloji ve yönetimlerin insanları modern anlamda yamyamlığa yöneltildiğini anlatmakta. Aynı zamanda burada fikirlerin değişebilirliği de sorgulanmış.

Gelecekteki ikinci hikaye ise, mitlerin insanlar tarafından nasıl algılandığına değinmiş. İlkel bir kabileye bürünen insanlar özgürlük savaşçısı denebilecek kişiyi bir tanrı olarak algılıyorlar. Burada tabi fikir ve düşüncelerin değişimi, aynı zamanda tanrı ve inanç üzerine tartışmaları aklımıza sokuyor. Acaba inandığımız tanrılar gerçekten tanrı mıydılar? Tabi tüm bunlar soru olarak çıkıyor karşımıza filmde herhangi bir cevap aranmaya gidilmemiş.

Oldukça uzun süren bu yazıyı sonlandırmak gerekirse -ki yazdıkça yazılacak- izlenmesi gereken filmler arasında Cloud Atlas. Ancak sabırlı ve meraklı izleyici için kolaylıkla izlenebilir olduğunu söylemeliyim. Eksikler mevcut. Her ne kadar dönemler arası geçişler insanı fazla zorlamasa da renklerdeki değişimler biraz göze batıyor. Sonuç olarak gelecek için hakkında oldukça şeyler yazılacak bir film.

Yönetmen: Tom Tykwer, Andy Wachowski, Lana Wachowski

Senaryo: David Mitchell (roman), Tom Tykwer, Andy Wachowski, Lana Wachowski

Oyuncular:

Linkler:

http://www.imdb.com/title/tt1371111/

http://cloudatlas.warnerbros.com/