Uzun zamandır okunanlar listesinde beklemekte. Tabi bu kitabı okumak okuduğunu anlamaya çalışmak zor benim için. Kitabı Orhan Şaik Gökyay derlemiş. Ancak derlerken günümüz Türkçesini pek fazla kullanmamış. Bu sebepten anlayamadığım kelimelerin sayısı fazla olduğu için kitap değil. Kabusnâme bir nasihat kitabı.
Kitap, 1082 yılında Kûhistan sultanı İskender bin Kavuş tarafından Farsça olarak oğlu Gilan Şah’a nasihat olması için yazılır. İçindeki bilgiler o kadar değerlidir ki kitap yüz yıllar sonra bile okunmaya devam eder. Bir çok devlet adamı, padişah tarafından kendi dillerinine çevirtilir. Kitap Osmanlıcaya ise Sultan II. Murad döneminde çevrilir. Kitabı çeviren ise Mercimek Ahmed’dir. Bir gün kitabı Sultan II. Murad’ın elinde görür, II. Murad kitabın iyiliğinden güzelliğinden bahseder ancak Osmanlıca iyi bir çevirisinin olmadığını belirtir. Bunun üzerine Mercimek Ahmed kitabı çevirmeye başlar.
Kitabın aslının nerede olduğu hakkında rivayetler var. Bazı eski kopyaları da mevcut. Eser 44 bölümden oluşturmaktadır ve her bölüm farklı konularda nasihatler vermektedir.
Bazı nasihatler ise şöyle:
Tatlı dille konuş
Ey oğul!
Tatlı dille konuşmayı alışkanlık haline getir. Nitekim demişler: “Her kimin dili tatlı olursa, dostları çok olur.”
Ne kadar tatlı söylersen söyle, sözün yerini bilmedikçe söyleme. Çünkü yerinde söylenmeyen söz tatlı ve güzel de olsa acı ve çirkin görünür.
Seni sıkıntıya sokacak sözü söyleme. Bu durumda susmak daha iyidir.
Halka güzel sözler söyle ki, güzel cevaplar işitesin.
Kimsenin üzüntüsüne sevinme
Ey oğul!
Kimsenin üzüntüsüne sevinme, böylece kimse de senin üzüntüne sevinmez. Senden aşağı olanlara zulmetme, adalet göster, böylece sen de, senden büyük olanlardan zulüm görmezsin, adalet bulursun.
Çorak yere tohum ekme
Ey oğul!
Çorak yere tohum ekme ve ağaç dikme, çünkü ürün vermez. Yani nankör kişiye iyilik etme. Çorak yerde tohum nasıl boşa giderse, nankör kişiye yapılan iyilik de öyle boşa gider. Fakat iyiliği, lâyık olandan esirgeme.
Elinden iyilik etmek gelmezse, bari halkı iyiliğe yönelt. Demişlerdir ki, “eddâllü ale’l-hayri kefâilihî”, yani “Bir kişi bir kişiyi hayra yönlendirirse, o hayrı işlemiş gibi olur.”
Derleyen: Orhan Şaik Gökyay
Yayın Yılı: 2007
311 sayfa
2. Hm. Kağıt 16×24 cm
Karton Kapak
ISBN: 9789759970949
Dili: OSMANLICA – TÜRKÇE
Kitabevi: Kabalcı
Siz ne düşünüyorsunuz?